Variabel energiecontract onder vuur

Veel huishoudens hebben in Nederland een variabel energiecontract. De Autoriteit Consument & Markt (ACM) geeft in de Energiemonitor van 2025 aan dat 42% van de Nederlandse huishoudens een variabel energiecontract had. Dat leek jarenlang de makkelijkste optie: flexibel, maandelijks opzegbaar en zonder langlopende verplichtingen. Maar de afgelopen jaren is er veel discussie ontstaan over de manier waarop leveranciers hun tarieven verhogen.

In de voorwaarden van Vattenfall staat bijvoorbeeld dat energietarieven twee keer per jaar aangepast mogen worden: in januari en in juli. Veel andere leveranciers hanteren vergelijkbare afspraken. Tijdens de energiecrisis gebeurde dat soms vaker, en precies daar wringt het. Daarom loopt er nu een massaclaim van de Consumentenbond en Vereniging Eigen Huis, omdat tienduizenden consumenten zich afvragen of ze jarenlang te veel hebben betaald voor hun variabel energiecontract.

De uitkomst van deze claim heb je niet in de hand. Wat je wel kunt doen: grip pakken op je energie. Met zonnepanelen, een thuisbatterij en slim energiegebruik maak je je energierekening voorspelbaarder en lager!

Wat is een variabel energiecontract?

Een variabel energiecontract is een contract waarbij je energietarieven niet voor een vaste periode vaststaan, maar regelmatig aangepast kunnen worden door je energieleverancier. Je kunt het contract maandelijks opzeggen, waardoor het flexibeler lijkt dan een vast contract.

Het verschil met een vast contract is duidelijk: daar betaal je een afgesproken looptijd steeds hetzelfde tarief per kWh en m3 gas. Bij een variabel contract kunnen de prijzen veranderen, vaak twee keer per jaar. Tijdens de energiecrisis gebeurde dit echter vaker, wat voor veel onzekerheid zorgde.

Een dynamisch contract is weer anders, daar wisselen de tarieven zelf per kwartier mee met de marktprijzen. Dat biedt kansen als je je verbruik slim kunt sturen, maar vraag ook meer aandacht of een energiesysteem dat automatisch schakelt.

Waarom is er nu een massaclaim?

De Consumentenbond en Vereniging Eigen huis hebben samen een massaclaim gestart tegen zes grote energieleveranciers. Volgens de voorwaarden mochten leveranciers hun variabele tarieven twee keer per jaar aanpassen. Tijdens de energiecrisis gebeurde dit echter vaker.

Tienduizenden consumenten kregen zo te maken met tussentijdse prijsstijgingen, die volgens de Consumentenbond niet altijd eerlijk of transparant waren. In totaal zijn er inmiddels meer dan 200.000 meldingen binnengekomen van huishoudens die denken jarenlang te veel te hebben betaald.

De zaak ligt nu bij de rechter. Een eerdere uitspraak van het Hof van Amsterdam oordeelde al dat tussentijdse prijswijzigingen in bepaalde gevallen niet zijn toegestaan. Dat geeft de massaclaim extra gewicht, maar het kan nog maanden duren voordat er duidelijkheid komt.

Voor jou als consument betekent dit vooral: je hebt weinig invloed op de uitkomst en moet afwachten of er compensatie volgt.

Wat betekent dit voor jou als particulier?

Voor huishoudens met een variabel energiecontract kan de massaclaim op termijn leiden tot compensatie. Die duidelijkheid laat waarschijnlijk nog wel even op zich wachten. Juridische procedures kosten tijd en energieleveranciers hebben al aangegeven zich te verweren.

Tot die tijd blijf jij als consument gewoon afhankelijk van de manier waarop jouw leverancier de prijzen aanpast. Dat kan betekenen dat je energierekening plotseling hoger uitvalt zonder dat je daar invloed op hebt. Of je nu recht hebt op terugbetaling, verandert dus weinig aan de kwetsbaarheid die je ervaart op dit moment.

Wil je meer grip, dan moet je die niet bij je leverancier zoeken, maar onder je eigen dak. Met eigen opwek, opslag en slim gebruik bepaal jij zelf steeds meer hoe hoog je rekening wordt.

Hoe bouw je wel zekerheid? Grip onder je eigen dak

Zekerheid over je energierekening begint niet bij je leverancier, maar bij jezelf. Door je eigen stroom op te wekken, slim op te slaan en bewust te gebruiken, maak je je huishouden minder afhankelijk van prijswijzigingen.

Eigen energie opwekken met zonnepanelen

Met zonnepanelen wek je zelf een groot deel van je elektriciteit op. Elke kWh die je van je dak haalt, hoef je niet meer in te kopen bij je leverancier. Daarmee verlaag je direct je energiekosten en bouw je aan voorspelbaarheid, omdat je een groter deel van je verbruik zelf in de hand hebt.

Eigen energie opslaan met een thuisbatterij

Een thuisbatterij zorgt dat je jouw zonnestroom bewaart voor later gebruik. In plaats van stroom terug te leveren op momenten dat de opbrengst hoog is, gebruik je dezelfde energie in de avond of nacht. Zo koop je minder stroom in en houd je meer controle over je verbruik.

Slim je eigen energieverbruik sturen

Met een slim energiemanagementsysteem laat je apparaten automatisch draaien op gunstige momenten. Denk aan je warmtepomp, elektrische boiler of het opladen van je auto. Het resultaat: meer gebruik van je eigen zonnestroom, minder afhankelijk van leveranciers en een stabielere energierekening. Wist je dat je zelfs slim energie kunt in- en verkopen op gunstige momenten met een dynamisch energiecontract?

Zekerheid begint onder je eigen dak

De massaclaim rond variabele energiecontracten laat zien hoe kwetsbaar je bent als je volledig afhankelijk bent van je leverancier. Of er compensatie komt en hoeveel dat wordt, kan nog maanden duren en ligt buiten jouw invloed.

Wat je wel vandaag kunt doen, is de regie nemen over je eigen energie. Met zonnepanelen wek je je eigen stroom op, met een thuisbatterij gebruik je die stroom op de momenten dat jij het nodig hebt en met slim energiegebruik zorg je dat je huishouden steeds minder afhankelijk wordt van prijsstijgingen.

Wil je ook grip op je energierekening en zekerheid voor de toekomst?

Plan dan vrijblijvend een adviesgesprek in of bereken hoeveel jij kunt besparen. Samen kijken we hoe jij onder je eigen dak de controle pakt.